Bipolar Bozukluk
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk; çocuk ve ergenlerde yaşına uygun olmayan tekrarlayan mood yükselmesi (mani veya hipomani) ile seyreden bir bozukluktur. Bu çocuklarda depresif ataklar da görülür ancak bipolar tanısı koymak için depresif dönemlerin olması şart değildir. Çocukluk çağı bipolar bozukluğu ciddi düzeyde çocuğun normal gelişimini, toplumsal ve akademik işlevlerini etkiler hatta bazen yasal sorunlara da yol açar.
Bipolar Bozukluk, bazı dönem depresyon bazı dönem ise mani belirtilerinin görüldüğü iki uçlu duygudurum bozukluğudur. Bu iki döneme ait belirtiler yetişkinlerde farklı zamanlarda yaşanıp daha kolay ayırt edilebilirken çocuklarda sıklıkla bir arda görülür (Karma epizodlar).
Mani belirtileri aşağıdaki şekildedir:
- Her zamankinden daha fazla neşeli ve coşkulu olma,
- Her zamankinden taşkın ve çabuk kızan bir duygu durumuna sahip olma,
- Benlik saygısında abartılı bir artış ya da büyüklük düşünceleri (örn. her şeyin en iyisini ben yaparım gibi veya kendini önemli konumda biri olarak algılama örneğin başbakanın arkadaşı),
- Uyku ihtiyacında azalma (örn. Üç saatlik uykuyla kendini dinlenmiş hissetme),
- Her zamankinden daha fazla ve daha hızlı konuşmanın olması ya da etrafındakileri konuşturma,
- Düşünce uçuşması (arka arkaya birden fazla farklı düşünceden bahsetme),
- Dikkatin kolayca dağılması,
- Okulda ya da evde amaca yönelik etkinliklerde artış,
- Kötü sonuçlanabilecek etkinliklere katılma (örn aşırı para harcama gibi),
- Her zamankinden daha fazla cinsel konularla ilgilenme hatta uygunsuz cinsel davranışlar,
- Öfke patlamaları.
Bu belirtilerin hepsinin mani tanısı için gerekli olmadığı bir kısmının olması ve çocuğun hayatının olumsuz etkilenmesi tanı için yeterlidir. Bu hemen müdahaleyi gerektiren bir durumdur zira pek çok sosyal, akademik ve toplumsal soruna yol açabilir. Bazı olgularda psikoz, madde kullanımı ve intihar girişimi de olabilir.
Depresyon belirtilerini ise Çocuk ve Ergenlik Çağı Depresyonu bölümünde bulabilirsiniz.
Çocuk ve ergenlerde mani ve depresyon belirtileri sıklıkla aynı dönemde görülebilir ki bunlardan karma epizodlar diye söz edilir.
Bipolar Bozukluk Ne Sıklıkta Görülür?
Bipolar bozukluğun ergenlerde görülme sıklığı Amerika Birleşik Devletleri’nde %2,6 olarak bildirilmiştir. Kızlarda erkeklerden biraz daha sık görülmektedir.
Aslında daha küçük yaşlarda hatta ergenlik öncesi de görülebilen bir bozukluktur ancak sıklığına dair güvenilir bilgi yoktur.
Bipolar Bozukluğu Çocuk ve Ergenlerde Başka Psikiyatrik Bozukluklar da Görülür mü?
Bipolar Bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde en sık görülen eş tanılar:
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
- Karşıt Olma ve Karşıt Gelme Bozukluğu (KOKGB)
- Davranım Bozukluğu
- Anksiyete Bozuklukları
- Obsesif-Kompulsif Bozukluk ve ilişkili Bozukluklar
- Madde Kullanım Bozuklukları
DEHB daha çok ergenlik öncesi dönemde, Davranış Bozukluğu ve Madde Kullanım Bozukluklarının ise daha çok ergenlik döneminde eş tanı olarak görülmektedir.
Bipolar Bozukluğun Tedavisi Nasıldır?
Bipolar bozukluğun tedavisinde; ilaç tedavisi ve ona ek olarak psikososyal tedaviler kullanılır.
İlaç tedavileri: İlaç tedavisi bu tanıyı alan herkeste birinci basamak tedavidir. Bazen bu nöbetlerin yatıştırılması tek ilaç ile mümkünken bazen ek ilaç gerekmektedir. Genelde yakın takiple bir hekim ilaç tedavisinde dozu ve süreyi ayarlar. Ataklar geçtikten sonra da mutlak idame tedavi yapılmalıdır çünkü tekrar riski olan bir durumdur.
Psikososyal tedaviler: Bu bireyler ve aile üyelerinin hastalığın sebepleri, belirtileri, genel gidişatı, tedavi seçeneklerinin etkililiği ve muhtemel yan etkileri açısından eğitilmeliler. Psikoeğitsel yaklaşım dışında çocuk ve aile odaklı bilişsel davranışçı terapi yöntemi kullanılarak çocuğa bireysel, aile, arkadaşlar ve okul alanlarında destek sağlanır. Bu terapi seansları haftada bir olmak üzere ortalama üç ay devam etmektedir.
Tedavide hastanın uyumu, verilen ilaçların düzenli kullanımı ve seanslara devam etmek büyük önem taşımaktadır.